Σύσταση

Παρ’ ότι δεν έχουν ακόμη ταυτοποιηθεί όλα τα συστατικά της, βασικά συστατικά της γύρης αποτελούν:
Υδατάνθρακες (φρουκτόζη, γλυκόζη και σακχαρόζη).
Πρωτεΐνες και αμινοξέα.
Λιπίδια . Ένα μέρος των λιπιδίων αποτελείται από ελεύθερα λιπαρά οξέα και περίπου το 50% αυτών αποτελείται από ακόρεστα λιπαρά οξέα: ολεϊκό οξύ, λινολεϊκό οξύ (ω-6) και κυρίως α- λινολεϊκό οξύ (ω-3). Το α-λινολεϊκό οξύ έχει πολλά οφέλη στη διατροφή. Η γύρη έχει την υψηλότερη συγκέντρωση σε ω-3 από όλες τις φυτικές τροφές.
Στερόλες και τερπένια.
Μέταλλα και ιχνοστοιχεία (ποτάσιο, φώσφορος, ασβέστιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρος, μαγγάνιο, σίδηρος, χαλκός, σελίνιο, νάτριο, κάλιο, πυρίτιο, θείο, χλώριο).
Βιταμίνες και καροτένια (προβιταμίνη Α (Β-καροτίνη), βιταμίνη Ε (τοκοφερόλη), νιασίνη (Β3), θειαμίνη (Β1), φολικό οξύ, βιοτίνη (Η), παντοθενικό οξύ, ριβοφλαβίνη (Β2), πυριδοξίνη (Β6), ασκορβικό οξύ (C)). Στη γύρη περιέχεται 20 φορές περισσότερη βιταμίνη Α απ’ ότι στα δημητριακά, τα φρούτα και τα λαχανικά καθώς και μεγαλύτερες ποσότητες παντοθενικού οξέος, φολικού οξέος και βιοτίνη.
Φλαβονοειδή τα οποία είναι υπεύθυνα για το χρώμα και την πικρή γεύση της.

Πειράματα που έγιναν σε ζώα που διατρέφονταν συμπληρωματικά με γύρη (ή νερό με εκχύλισμα γύρης) έδειξαν ότι η γύρη βοήθησε στη σωστότερη απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από την τροφή, αύξησε τους αναπαραγωγικούς ρυθμούς, βελτίωσε τα βιοχημικά χαρακτηριστικά του αίματός τους, το μέγεθος και το βαθμό επιβίωσης των νεογνών καθώς και την πρόωρη ανάπτυξη του πεπτικού τους συστήματος.
Το 1957 δύο Γάλλοι ερευνητές της Ακαδημίας Επιστημών της Γαλλίας κατάφεραν να απομονώσουν από τη γύρη έναν αντιβιοτικό και έναν παράγοντα ανάπτυξης. Επίσης ανακαλύφθηκε ότι η γύρη που συλλέγεται με το χέρι περιέχει ελάχιστα από τα παραπάνω στοιχεία σε σχέση με αυτήν που συλλέγεται από τις μέλισσες, καθώς οι τελευταίες συγκολλούν τους γυρεόκοκκους με τις αδενικές εκκρίσεις τους εμπλουτίζοντάς την με τον τρόπο αυτό με όλα τα παραπάνω στοιχεία.

 

Θετικές Επιδράσεις στον Ανθρώπινο Οργανισμό

Τα βασικά βιολογικά συστατικά της γύρης είναι τα παράγωγα των φαινολικών οξέων και τα πολυφαινολικά συμπλέγματα. Τα συστατικά αυτά ευθύνονται για μια σειρά βιολογικών δραστηριοτήτων όπως αντιοξειδωτικών, αντικαρκινικών, αντιγηραντικών, αντιφλεγμονωδών, καρδιοπροστατευτικών, αντιαθηρωματικών  και ενδοθηλιακών λειτουργιών. Επίσης στη γύρη υπάρχουν και φυτοστερόλες που πέραν από το ότι ευθύνονται για τη μείωση της χοληστερίνης στο αίμα (λόγω της αναστολής της απορρόφησής της από το έντερο), ενδείξεις καταδεικνύουν αντιαθηρωματικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και τους αποδίδουν ιδιότητες ανοσοποιητικών διεγερτών. Πιστεύεται ακόμα ότι οι στερόλες των φυτών συμβάλλουν αρνητικά στην ανάπτυξη και εξέλιξη διαφόρων μορφών καρκίνου αν και η ακριβής λειτουργία του μηχανισμού δράσης τους δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρη (St. Bogdanov 2012, HAN, X; SHEN, T; LOU.H. 2007, TRAUTWEIN, E; DEMONTY, I 2007)

• Η γύρη έχει χημειοπροστατευτικές ιδιότητες.

• Παρουσιάζει αντιαλλεργικές ιδιότητες ενάντια στις αλλεργικές αντιδράσεις που προκαλούνται από την αερομεταφερόμενη γύρη και το αλλεργικό άσθμα.

• Δρα κατά της ηπατίτιδας (χρόνιας, ιογενούς ηπατίτιδας και ίκτερου) και κατά της ηπατίτιδας Β (Ialomicianu et al., 1976, Belyaeva et al., 1990, Bashmakov and Dhernov, 1986, Uzvekova, 2001, Θ. Μπίκος, 1987).

• Προφυλάσσει από τα κρυολογήματα και τη γρίπη, καθώς έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες.

• Συμβάλλει σημαντικά στη φυσική κατάσταση των αθλητών και στην αντίσταση στην κούραση.

• Συμβάλλει στην πρόληψη φλεγμονών του προστάτη αλλά και επενεργεί θετικά σ’ αυτές.

• Βοηθά στην ανακούφιση από τα συμπτώματα των ρευματισμών και της αρθρίτιδας.

• Έχει ευεργετικά αποτελέσματα κατά της τριχόπτωσης και της ακμής.

• Επιδρά θετικά σε γυναικολογικά προβλήματα.

• Αυξάνει τις νοητικές ικανότητες, την ικανότητα συγκέντρωσης και δημιουργεί αίσθημα ευεξίας.

• Βελτιώνει τη σεξουαλικότητα.

• Βοηθά στην καταπολέμηση της κόπωσης και στην αύξηση της όρεξης στα αδύναμα άτομα.

• Ενδυναμώνει τον οργανισμό των παιδιών και συμβάλλει στην σωματική και νοητική τους ανάπτυξη.

• Επιδρά θετικά στο διαβήτη.

• Βοηθά στην καταπολέμηση του άγχους, του στρες, της κατάθλιψης, της αϋπνίας και στην αύξηση της μνήμης.

• Επενεργεί θετικά στην όραση.

• Βελτιώνει τη λειτουργία του εντέρου.

Τέλος υπάρχουν αναφορές ότι επιδρά θετικά σε εγκεφαλικές διαταραχές και στη νόσο του Πάρκινσον μέσω του μηχανισμού της ενδυνάμωσης των τριχοειδών αγγείων και της τόνωσης της καρδιάς. (Θ. Μπίκος 1987)

 

Παρενέργεις και Αλλεγικές Αντιδράσεις

Σε φυσιολογικές συνθήκες ο ανθρώπινος οργανισμός παρουσιάζει καλή ανεκτικότητα στη γύρη των μελισσών. Μέχρι σήμερα δεν έχει αναφερθεί καμία αναφυλακτική αντίδραση από τη λήψη της που να αποτελεί κίνδυνο για την ανθρώπινη ζωή. Αντιθέτως έχουν παρατηρηθεί αντιαλλεργικά αποτελέσματα και εφαρμόζονται επιτυχείς θεραπείες με τη χρήση της σε περιπτώσεις αλλεργικών καταρροών.
Οι αλλεργίες που σχετίζονται με τη γύρη (όπως ο αλλεργικός κατάρρους) σχετίζονται κυρίως με την αερομεταφερόμενη γύρη, ενώ οι αλλεργικές αντιδράσεις κατά την αφομοίωσή της από τον οργανισμό (πέψη κλπ) δεν παρουσιάζουν  μεγαλύτερο ρυθμό εμφάνισης απ’ ότι οι υπόλοιπες τροφές.
Ωστόσο για λόγους ασφάλειας, συνίσταται σε ανθρώπους που είναι επιρρεπείς στις αλλεργίες και το άσθμα ή την αλλεργική καταρροή να αποφεύγουν τη λήψη γύρης χωρίς ιατρική συναίνεση.

​

Συνθήκες Διατήρησης

Αποφύγετε την έκθεσή της σε υψηλές θερμοκρασίες.
Κρατήστε τη μακριά από το ηλιακό φως.
Προφυλάξτε την από την υγρασία και τις έντονες οσμές.
Διατηρείται εντός ψυγείου, ή στην κατάψυξη, για διάστημα 1 χρόνου.

 

Δοσολογία - Χρήση

Στην ελληνική και ξένη βιβλιογραφία βρίσκουμε οδηγίες που αφορούν στη δοσολογία και στον τρόπο χρήσης της γύρης και έχουν κάποιες, αλλά όχι μεγάλες, διαφορές μεταξύ τους, ανάλογα με τους λόγους κατανάλωσής της. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον Allin Caillas, η συνιστώμενη δόση είναι 20 γρ. για έναν ενήλικα και 7 γρ. για τα παιδιά (Jean-Prost 1991) ενώ σύμφωνα με τον Toth, μία ποσότητα 35 γρ. καλύπτει τις ημερήσιες ανάγκες μας σε πρωτεϊνες (Θρασυβούλου 2012). Οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν στην παρακάτω μέση δοσολογία και χρήση:

Παιδιά 0-12 μηνών: ΔΕΝ ΣΥΝΙΣΤΑΤΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ
Παιδιά 1-3 χρονών: Χρήση και δοσολογία μετά από ιατρική συναίνεση
Παιδιά 3-5 χρονών: 10gr –12gr
Παιδιά 6-12 χρονών: 12gr – 16gr
Ενήλικες :                  15gr – 20gr

Σε περίπτωση έντονης κόπωσης ένα ενήλικο άτομο μπορεί να πάρει ημερήσια δόση μέχρι και 30gr – 32gr

(Μια κουταλιά του γλυκού είναι περίπου 8γρ. γύρης και μια κουταλιά της σούπας είναι 15-17γρ. γύρης)

Χρήση καθημερινή, μία ή δύο φορές την ημέρα, κατά προτίμηση το πρωί, με άδειο στομάχι, ένα τέταρτο πριν το πρόγευμα ή το γεύμα και για συνεχόμενο διάστημα 4 έως 6 εβδομάδων. Ακολουθεί διακοπή πρόσληψης γύρης για διάστημα τουλάχιστον 4 εβδομάδων. Ο παραπάνω κύκλος καλό είναι να μην ξεπερνά τις 3 έως 4 φορές στη διάρκεια ενός έτους.
Σε κάθε περίπτωση, κατά την πρώτη χρήση, συνίσταται να ληφθεί δοκιμαστικά, σε ελάχιστη ποσότητα (μερικοί κόκκοι), για λίγες μέρες. Στη συνέχεια η ημερήσια δόση να αυξάνεται σταδιακά μέχρι να φτάσει στη μία κουταλιά του γλυκού. Από την ποσότητα αυτή και μετά το κάθε άτομο μπορεί να επιλέξει αν θα αυξήσει κι άλλο τη δόση (μέχρι τη μέγιστη συνιστώμενη ημερήσια) ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού του.
Η συνιστώμενη δόση πρέπει να μασιέται καλά και να παραμένει στο στόμα ωσότου διαλυθεί όσο γίνεται καλύτερα. Για την καλύτερη απορρόφηση των συστατικών της και την καλύτερη πέψη μπορούμε να διαλύσουμε τη δόση σε λίγο νερό ή άλλο υγρό (π.χ. χυμό πορτοκαλιού) πριν την πρόσληψή της. Επίσης μπορεί να ανακατευτεί με μέλι σε αναλογία 1:1 κατά βάρος προκειμένου η γεύση της να γίνει πιο γλυκιά – κάτι που κάνει την πρόσληψή της ευκολότερη ιδιαίτερα από τα παιδιά.

​

Βιβλιογραφικές πηγές:

Pollen:Production, Nutrition and Health: A Review, Stefan Bogdanov, 2012

Ces pollens qui nous soignent, Patrice Percie du Sert, εκδόσεις Guy Tredaniele, 5η έκδοση

Γύρω από τη γύρη, Θανάσης Μπίκος, 1987, εκδόσεις Ψύχαλου

Μελισσοκομία, επιστήμη και εφαρμογή, Μιχάλης Υφαντίδης, 1995

Μελισσοκομική Επιθεώρηση, έτος 19ο, τεύχος 2, 2005, σελ. 90

Χημική σύσταση και βιολογική δράση της γύρης, Τανανάκη Χρύσα, Μελισσοκομική Επιθεώρηση, έτος 24ο, τεύχος 6, 2010, σελ. 396-397

Μελισσοκομικό Βήμα, τεύχος 47, 2010, σελ. 55-56 

Μελισσοκομικό Βήμα, τεύχος 58, 2012, σελ. 54-55

Αν. Θρασυβούλου, Πρακτική Μελισσοκομία, εκδ. Μελισσοκομική Επιθεώρηση, 2012

Μ. Υφαντίδης, Μελισσοκομια Επιστήμη και Εφαρμογή, Θεσ/νίκη 1995

Θ. Μπίκος, Γύρω από τη γύρη, εκδ. Ψύχαλου, 1987

Patrice Percie du Sent, Ces pollens qui nous soignent, εκδ. Guy Tredaniele, 5η έκδοση

Pierre Jean-Prost, Μελισσοκομία, εκδ. Ψύχαλου, 1991

Μελισσοκομική Επιθεώρηση, έτος 9ο, τεύχος 11, 1995

Χρ. Τανανάκη, Χημική σύσταση και βιολογική δράση της γύρης, Μελισσοκομική Επιθεώρηση, έτος 24ο, τεύχος 6, 2010

St. Bogdanov, Pollen: Production, Nutrition and Health:A Review, 2012